Testis Biopsisi (PESA, TESA, TESE, MESA)
Normalde spermler, testislerde seminifer tübüller denilen bölgede üretilirler ve epididim denilen bölgede depolanır ve olgunlaşırlar. Ejakulasyon esnasında vas deferens denilen kanallara doğru göç ederler ve burada prostat sıvısı, seminal veziküllerin sıvısı ve bulboüretral bezlerin sıvıları ile karışarak boşalma esnasında dışarı gelen semen sıvısı durumuna gelirler.
Bazı bireylerde sperm semen sıvısına ulaşamaz çünkü vas deferenslerin bir yerinde tıkanma vardır veya testisin bir bölgesi yoktur ya da anormaldir. Bu durumlarda tanı amaçlı yapılan semen sıvısı analizinde (spermiogram) sperm hücresi görülmez, bu duruma Azoospermi denir. Böyle olgularda sperm hücreleri biopsi yöntemiyle yani küçük bir cerrahi operasyonla testislerden elde edilmek durumundadır. Bu şekilde bulunan spermler ICSI yönteminde kullanılmak üzere hazırlanırlar. Yeterli sayıda sperm bulunduğu hallerde testislerden elde edilen dokuların bir kısmı birkaç ICSI denemesinde kullanılmak üzere dondurulurlar.
Sperm bulunamayan (Azoospermi) durumlarında çeşitli ameliyat teknikleri ile sperm hücresi elde edilmeye çalışılır.
1. PESA- Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration
Bu yöntemde erkek testislerini örten scrotum cildinden direkt olarak epididim bölgesine biopsi iğnesi batırılmak ve enjektörle epididimden dışarıya çekmek suretiyle sperm hücreleri elde edilir. Elde edilen spermler ICSI yönteminde kullanılırlar.
2. TESA- Testicular Sperm Aspiration
Eğer PESA uygulanması mümkün olmayan veya uygulanıp da sperm elde edilemeyen durumlarda tercih edilir. Burada vakumlu bir iğne ile testis cildi üzerinden direkt olarak testis dokusu içine girilir ve küçük doku parçaları alınır. Alınan doku parçalarında sperm hücresi bulunduğu taktirde ICSI için kullanılırlar.
3. TESE- Testicular Sperm Extraction
İlk iki yöntemin uygulanması imkansız ise veya sperm elde edilememiş ise TESE yöntemi uygulanır. Bu yöntemde testisleri örten cilt dokusu açılır ve testis dokusu içinden biopsi ile küçük parçalar alınarak sperm hücresinin varlığı araştırılır. Bu yöntem için genellikle genel anestezi tercih edilmektedir. Biopsi işlemi mikroskop altında uygulanırsa bu işleme Micro TESE denir ve sperm bulma şansı daha fazladır.
4. MESA- Micro Epididymal Sperm Aspiration
Bu yöntemde de açık cerrahi uygulanır. Testis cilt dokusu açılarak epididimlerden iğne ile olgun sperm hücresi alınmaya çalışılır. Genellikle vas deferens kanalları tıkalı veya olmayan hastalar için tercih edilir. Bu yöntemin uygulanması esnasında da genel anestezi gerekmektedir.
Sperm toplama, Kullanımı ve Saklanması
Sperm hücreleri yukarıda adı geçen yöntemlerden biri ile toplandıktan sonra, yumurta hücrelerini döllemek üzere ICSI işleminde kullanılırlar. Kullanmadan önce çeşitli laboratuvar yöntemleri ile yıkanıp ICSI işlemi için hazır hale getirlirler. Geri kalan testis dokuları direkt olarak dondurulurlar. Dondurma işlemi sonrası -196 C'de sıvı azot tankı denilen depolarda saklanmak ve ihtiyaç halinde bir sonraki tüp bebek denemesinde kullanılmak üzere depolanırlar. Depolama işlemi sonrası 10 yıl kadar süre ile saklama imkanı vardır.
PESA, TESA, TESE ve MESA gibi işlemlerden önce sperm hücresinin bulunamadığı Azoospermi durumlarında, hastadan FSH, Prolaktin, Testosteron gibi bazı hormon testlerinin, karyotip analizi yani kromozom testlerinin istenmesi gerekebilir.